Giảm môn học bắt buộc
Ban soạn thảo Đề án chỉ ra rằng, việc dạy học, giáo dục theo logic phát triển đơn tuyến từng lĩnh vực, từng môn học là sai lầm lớn đang phổ biến ở nhà trường Việt Nam hiện nay. Và điều này tất yếu phải được khắc phục bằng giáo dục tích hợp, với bản chất không phải là phép cộng các kiến thức khác nhau, mà là tạo thành cấu trúc vốn có của năng lực nhận thức của con người về thế giới khách quan. Chính vì vậy, giáo dục tích hợp được quán triệt khi thiết kế và thực hiện các yếu tố cấu thành quá trình giáo dục với những mức độ khác nhau dựa trên logic phát triển ở học sinh năng lực xuyên suốt, cốt lõi.
Tích hợp nhuần nhuyễn kết hợp với phân hóa sâu dần để có một chương trình giảm số đầu môn học bắt buộc, tăng các môn học, chủ đề tự chọn, nhưng học sinh lại có vốn tri thức rộng…
Cơ cấu giáo dục phổ thông vẫn được đề xuất là 12 năm với 5 năm tiểu học, 4 năm THCS và 3 năm THPT như hiện hành. Tuy nhiên, chương trình sẽ được cấu trúc như một chỉnh thể với logic hai giai đoạn: giáo dục cơ bản 9 năm (tiểu học và THCS) mang tính bắt buộc và sau giáo dục cơ bản (THPT) mang tính phân hóa chuyên sâu, tính định hướng nghề nghiệp và tính dự bị bậc học cao hơn nhờ hệ thống các môn học, các chủ đề tự chọn.
Điểm khác biệt của hai giai đoạn này, theo ban soạn thảo là giáo dục tích hợp nổi trội ở tiểu học, tiếp đến là THCS; giáo dục phân hóa sâu bằng phương thức tự chọn tăng cường phân luồng, phù hợp năng khiếu, sở trường cá nhân ở THPT. Theo đó, số đầu môn học sẽ ít hơn trong chương trình phổ thông hiện hành.
Tuy nhiên, chương trình có xác định những môn học cốt lõi, được xem là môn học vừa có giá trị là một lĩnh vực quan trọng trong các lĩnh vực cấu thành tri thức tích hợp cho mỗi con người, vừa có vai trò công cụ cho mọi hoạt động của con người. “Ngôn ngữ, Toán là những môn học có vai trò như thế”, đại diện ban soạn thảo cho hay. Các môn học cốt lõi không chỉ được xác định bởi thời gian học, mà quan trọng hơn là chương trình phải quán triệt được quan điểm dạy học các môn học đó là trang bị công cụ hoạt động cho học sinh trong học tập, trong nhận thức, giao tiếp và ứng dụng thực tiễn đời sống.
Cũng theo chủ trương đổi mới sau năm 2015 được đưa ra, có thể có một hoặc nhiều bộ sách giáo khoa khác nhau hoặc một số quyển sách giáo khoa khác nhau được biên soạn theo chương trình quốc gia. Bộ GD-ĐT có trách nhiệm tổ chức thẩm định và phê duyệt sách giáo khoa này.
Địa phương tự tổ chức thi tốt nghiệp THPT
Thừa nhận thực tế là “đánh giá thế nào sẽ học và dạy thế ấy”, ban soạn thảo cho rằng "cải cách đánh giá sẽ có giá trị đột phá về chất lượng". Chương trình giáo dục phổ thông sau 2015 được xây dựng theo định hướng phát triển năng lực học sinh vì vậy cách đánh giá phải phù hợp với đánh giá năng lực học sinh. Một trong những điểm mới là thang đo đánh giá năng lực được quy chuẩn theo mức độ phát triển năng lực người học, mà không quy về một nội dung đã học. Vì vậy, đánh giá năng lực tập trung vào sự tiến bộ của người học hơn là mục tiêu đánh giá để xếp hạng giữa các người học với nhau. Muốn làm được như vậy sẽ đánh giá cả quá trình với 3 giai đoạn quan trọng: đầu vào, quá trình học và đầu ra.
Đối với các kỳ thi, sau năm 2015, dự kiến sẽ có những thay đổi quan trọng. Kỳ thi tuyển sinh đầu vào THCS, THPT sẽ giao quyền tự chủ hoàn toàn cho các trường; thi tốt nghiệp THPT sẽ giao việc tổ chức và xử lý kết quả thi cho các Sở GD-ĐT. Bộ GD-ĐT chỉ giữ nhiệm vụ quản lý vĩ mô là ban hành quy chế thi, phôi bằng và xây dựng ngân hàng câu hỏi, bài tập.
Kết quả xếp loại bằng tốt nghiệp được cấp cho học sinh trên cơ sở kết quả đánh giá cả quá trình học và kết quả thi. Kết quả xếp loại bằng tốt nghiệp là một trong các điều kiện để phân luồng sau THPT.
Trên diện rộng, Bộ GD-ĐT sẽ tổ chức đánh giá định kỳ quốc gia ở lớp cuối mỗi cấp học (lớp 5, 9, 12) để so sánh, đối chiếu sự tăng trưởng chất lượng theo thời gian.
|
Tuệ Nguyễn